Jezera imaju višestruku ulogu u očuvanju drugih ekosistema, ali je preduslov za to da ona sama ostanu zdrava. Zbog toga je Generalna skupština Ujedinjenih nacija 12. decembra 2024. godine donijela odluku da ovaj ekosistem dobije svoj dan. Danas, 27. avgusta 2025. godine, obilježavamo prvi Svjetski dan jezera.
Njihov značaj ogleda se u tome da obezbjeđuju hranu, vodu, ali i radna mjesta za milione ljudi – od turizma do privrede. Skladište su za oko 90 odsto svjetskih površinskih zaliha slatke vode, a dom su i za veliki dio biodiverziteta.
Pored toga, jezera imaju veliku ulogu u ublažavanju klimatskih promjena: hlade planetu, zadržavaju poplavne vode i skladište ugljenik. Međutim, ozbiljni izazovi sa kojima se suočavaju doveli su ovaj ekosistem u opasnost. Neke od najizraženijih prijetnji jesu porast temperature, suše, gubitak biodiverziteta, neodrživo korištenje zemljišta i zagađenje.
Porast temperatura i sušniji periodi dovode do isparavanja vode, zbog čega naučnici upozoravaju da bi do 2050. godine ekosistemska vrijednost jezera mogla da se smanji za 20 odsto.
Pročitajte još:
- Poziv školama za projekte o očuvanju mora i voda u Evropi
- Smaragdno zelena Una zamućena – ekolozi tražili odgovor od 16 institucija
- Mađarska uvodi pola miliona kubika vode u Tolnai mrtvaju zbog klimatskih promjena
Iako danas doprinose ublažavanju klimatskih promjena, ukoliko ih ne budemo očuvali, jezera mogu promijeniti svoju ulogu i početi da im doprinose. Naime, ona su prirodna skladišta metana – gasa sa snažnim efektom staklene bašte – koji se može osloboditi uslijed viših temperatura, smanjenog zamrzavanja, promjene nivoa vode i raspadanja organske materije u tlu jezera.
Dodatno, prekomjerno unošenje hranljivih materija iz poljoprivrede dovodi do eutrofikacije, odnosno prekomjernog cvjetanja algi, čije raspadanje oslobađa još više metana.
Energetski portal
