Primjenom složenih tehnika, metoda, satelitskih snimaka, atmosferskih i klimatskih podataka, Barselonski institut za globalno zdravlje (ISGlobal) i Barselonski centar za superračunarstvo (BSC-CNS) proveli su istraživanje kako bi precizno odredili nivo zagađenja vazduha širom Evrope, obuhvatajući 35 zemalja i više od pola milijarde ljudi koji žive na tom prostoru.
Temeljno istraživanje koje se odvijalo u periodu od 2003. do 2019. godine, detaljno je analiziralo prisutnost zagađivača poput čestica PM2.5 i PM10, azot dioksida (NO2) i ozona (O3), sa ciljem da se identifikuju dani koji premašuju smjernice Svjetske zdravstvene organizacije (WHO) za kvalitet vazduha, definisani kao “dani prljavog vazduha”.
Prije svega, istraživanje ukazuje da su se nivoi PM2.5, PM10 i NO2 generalno smanjili širom Evrope, što ukazuje na poboljšanje kvaliteta vazduha. Međutim, istovremeno je uočen zabrinjavajući porast nivoa ozona u južnoj Evropi za 0,58 odsto godišnje, što je dovelo do značajnog povećanja broja “dana prljavog vazduha“. Istraživači su posebno istakli kategoriju nazvanu “složeni dani prljavog vazduha”, tokom kojih su istovremeno premašeni nivoi dva ili više zagađivača. Uprkos napretku u smanjenju nivoa pojedinačnih zagađivača, skoro 86,3 posto stanovništva Evrope bilo je izloženo barem jednom takvom danu godišnje, s kombinacijama PM2.5-NO2 i PM2.5-O3 kao najčešćim.
Pročitajte još:
- 120 MILIONA TONA METANA EMITOVANO PRETHODNE GODINE
- PLIMA I OSJEKA KAO IZVOR ELEKTRIČNE ENERGIJE ZA MILION DOMAĆINSTAVA U LIVERPULU?
- NAUČNICI NAPRAVILI SAVITLJIVE I VODOOTPORNE SOLARNE ĆELIJE
Rezultati istraživanja pokazuju da veliki dio evropske populacije živi u područjima gdje kvalitet vazduha ne zadovoljava preporučene godišnje nivoe za PM2.5, PM10 i NO2. U pogledu ozona, nijedna zemlja nije ispunila godišnje standarde tokom analiziranog perioda, a posebno visoki nivoi PM2.5 i PM10 registrovani su u sjevernoj Italiji i istočnoj Evropi, dok su najviši nivoi NO2 primijećeni u sjevernoj Italiji i određenim dijelovima zapadne Evrope.
NO2 ima višestruke negativne efekte na ljudsko zdravlje, uključujući respiratorne probleme i povećan rizik od astme, a paralelno doprinosi formiranju troposferskog ili prizemnog ozona i sitnih čestica (PM2.5), dodatno ugrožavajući kvalitet vazduha.
Ozon predstavlja poseban izazov u upravljanju kvalitetom vazduha jer je sekundarni zagađivač. Povećanje temperature i intenzitet sunčeve svjetlosti, koje su posljedica klimatskih promjena, dodatno doprinose formiranju ove vrste ozona, čineći njegovo upravljanje složenijim.
Nama je prvenstveno poznat stratosferski ozon, ili ozonski omotač, nalazi se na visini od oko 10 do 50 kilometara iznad površine Zemlje i igra ključnu ulogu u zaštiti života na planeti. Za razliku od ozona u stratosferi, troposferski ozon je štetan za ljudsko zdravlje i okolinu, a nastaje spajanjem određenih jedinjenja u prisustvu sunčeve svjetlosti.
Istraživanje takođe ukazuje na složenost problema “složenih dana prljavog vazduha” gdje se kombiniraju visoki nivoi PM2.5 i O3, čija učestalost raste, posebno tokom toplijih mjeseci.
Energetski portal
