Podaci Godišnjeg izvještaja o stanju kvaliteta vazduha u Republici Srbiji za 2023. godinu, koju je objavila Agencija za zaštitu životne sredine, pokazali su da je kvalitet vazduha značajno unaprijeđen u prošlog godini, u poređenju sa 2022. godinom.
Podaci o sistemskom mjerenju kvaliteta vazduha, prikupljanju i obradi rezultata mjerenja, dostavljeni su od strane 42 lokalne samouprave, sa ukupno 275 stanica i mjernih mjesta državnih i lokalnih mreža za kvalitet vazduha što je do sada najveći priliv podataka.
Tokom prošle godine, najbrojnija mjerenja bila su za suspendovane čestice PM10, zatim mjerenja azot-dioksida, sumpor dioksida, suspendovanih čestica PM2.5, a najmanje ugljen monoksida i prizemnog ozona. Mjerenjem je obuhvaćeno deset vrsta supstanci, a suspendovane čestice PM10 su u 2023. godini, kao i tokom prethodnih godina, bile dominantna zagađujuća materija na području Srbije.
Na osnovu obrađenih rezultata mjerenja, dobijena je ocjena stanja kvaliteta vazduha u 2023. godini. U zoni Srbija vazduh je bio čist ili neznatno zagađen, osim u gradovima Kruševac, Šabac, Kragujevac, Pirot, Loznica, Čačak, Paraćin (Popovac), Zaječar, Kraljevo, Novi Pazar i Valjevo. Kada je riječ o zoni Vojvodina vazduh je bio čist ili neznatno zagađen, osim u Subotici i Somboru gdje je bio prekomjerno zagađen.
U aglomeracijama Novi Sad, Niš, Pančevo, Smederevo, Kosjerić i Užice vazduh je bio prekomjerno zagađen usljed prekoračenja graničnih vrijednosti suspendovanih čestica PM10 i PM2.5. Takođe u aglomeraciji Bor vazduh je bio prekomjerno zagađen, usljed prekoračenja granične vrijednosti suspendovanih čestica PM10 i granične vrijednosti olova. Prekomjerno zagađen vazduh bio je i u aglomeraciji Beograd, usljed prekoračenja graničnih vrijednosti azot-dioksida i suspendovanih čestica PM10 i PM2.5. Kruševac, Pirot, Novi Pazar i Valjevo bili su prekomjerno zagađeni zbog prekoračenja graničnih vrijednosti suspendovanih čestica PM10 i PM2.5. Pored ovih gradova, zbog prekoračenja granične vrijednosti suspendovanih čestica PM10, vazduh je prekomjerno zagađen bio i u Šapcu, Kragujevcu, Loznici, Čačku, Paraćinu (Popovac), Zaječaru, Kraljevu, Subotici i Somboru.
Kako se navodi u Izvještaju, kvalitet vazduha ni u jednom gradu ni aglomeraciji nije imao kategoriju prekomjerno zagađen, a da je posljedica samo prekoračenja granične vrijednosti suspendovanih čestica PM2.5.
Koncentracije koje su opasne po zdravlje ljudi javile su se u Kostolcu za sumpor-dioksid jedanput, a koncentracije prizemnog ozona o kojima se obavještava javnost zabilježene su u Beogradu i Novom Sadu.
Kada se govori o monitoringu polena, u 2023. godini, najviša vrijednost maksimalnih koncentracija polenovih zrna za brezu registrovana je u Kikindi, za trave u Bečeju, a za ambroziju u Požarevcu. Najveći broj dana sa prekoračenjem graničnih vrijednosti polenovih zrna za brezu zabilježen je u Novom Sadu, za trave u Bečeju i ambroziju u Subotici.
Pročitajte još:
- Začarani krug klimatskih promjena, šumskih požara i zagađenja vazduha
- Novi Zakon o zaštiti vazduha u FBiH otvara vrata velikim projektima
- EEA: Upsala ima najčistiji gradski vazduh u Evropi
Poboljšanje kvaliteta vazduha
Poređenjem prošlogodišnjih podataka sa 2022. godinom, pokazano je da je kvalitet vazduha u 2023. godini značajno unaprijeđen. Preciznije, u 2022. godini godišnje prekoračenje granične vrijednosti čestica PM10, registrovano je gotovo na svakom trećem mjernom mjestu, odnosno na 28 odsto mjernih mjesta, dok je u prošloj godini godišnje prekoračenje registrovano na svakom devetom mjernom mjestu, odnosno na 11 odsto mjernih mjesta.
U istom periodu, za 19 odsto smanjen je broj mjernih mjesta gdje je registrovano prekoračenje dozvoljenog broja dana iznad granične vrijednosti. Takođe za 19 odsto je porastao i obuhvat mjerenja, odnosno broj mjernih mjesta suspendovanih čestica PM10 u 2023. u odnosu na prethodnu godinu.
Kada se govori o suspendovanim česticama PM2.5, broj mjernih mjesta na kojima se mjere ove čestice povećan je prošle godine za 38 odsto u odnosu na 2022. Broj mjernih mjesta na kojima je prekoračena godišnja granična vrijednost PM2.5 je 2023. godine 12 odsto manji nego 2022. godine.
Energetski portal
