Nacionalni energetski i klimatski planovi zemalja Evropske unije za period od 2021. do 2030. godine (NECPs), dogovoreni su u okviru paketa Čiste energije za sve Evropljane (eng Clean energy for all Europeans package), koji je usvojen kako bi se pomoglo dekarbonizaciji energetskog sistema Evropske unije u skladu sa ciljevima Evropskog zelenog dogovora (eng European Green Deal).
Nacionalni planovi usmjeravaju države članice na pet važnih stvari – dekarbonizacija, energetska efikasnost, energetska sigurnost, unutrašnje tržište energije, kao i istraživanje, inovacije i konkurentnost.
Države članice, trebalo je da Evropskoj komisiji dostave svoje konačne NECPs-a do decembra 2019. godine. U narednom periodu Evropska komisija je objavila tehničku procjenu izvještaja o napretku NECPs-a, a zatim i dodatne procjene o ažuriranim nacionalnim planovima, kao i pojedinačne procjene i preporuke koje su sprecifične za svaku zemlju.
Prema podacima Solar Power Europe, iako je trebalo da dostave do ljeta 2023. godine, države članice su sada predale nacrte ažuriranih Nacionalnih energetskih i klimatskih planova. Novi planovi predstavljaju nacrt ažuriranih NECPs-a koje je Komisija prihvatila 2019. godine. Do sada ih je predalo 26 od 27 zemalja, dok je Austrija dostavljanje stavila na neodređeno vrijeme.
Kako se navodi, u pogledu solarne energije, u ponderisanom prosjeku, ažurirani NECPs predstavljaju povećanje ambicije za ovaj obnovljivi izvor za 87 odsto u poređenju sa postavljenim planovima iz 2019. godine.
Pročitajte još:
- EVROPSKA SOLARNA POVELJA POSTAVLJA AKCIJE ZA PODRŠKU RAZVOJU SOLARNE ENERGIJE
- BEČ: SOLARNI PAKETI ZA GRAĐANE KLJUČNA KARIKA U ENERGETSKOJ TRANSFORMACIJI
- ŠTA JE POREZ NA SUNCE – ZBOG ČEGA NEKE ZEMLJE „KAŽNJAVAJU“ PROZJUMERE?
Neke od država koje se ističu jesu Litvanija koja je povećala ciljeve za pet puta, Irska za 10, dok je Poljska svoj cilj utrostručila. Tu su i Finska, Portugal, Slovenija i Švedska koje su više nego udvostručile ciljeve. Na kraju, Španija se povećala svoj cilj za 95 odsto.
Evropska komisija navodi da uzimajući u potpunosti u obzir preporuke o nacrtima planova, članice treba konačne ažurirane nacionalne planove da dostave do 30. juna 2024. godine.
Ono što se ističe kao zabrinutost, jeste što iako je došlo do povećanja u ambicijama, ovi ažurirani planovi nisu dovoljno posvećeni investicijama koje su potrebne za razvoj mreže, fleksibilnosti i digitalizacije. Većina država članica u planovima makar djelimično spominje fleksibilnost, ali su samo četiri postavile stvarni cilj za fleksibilnost.
Kada je riječ o skladištenju energije, devet zemalja postavilo je ciljeve koji su u vezi sa kapacitetom skladištenja energije, odnosno njihovom izgradnjom. Neke od njih, otišle su i korak dalje te su postavile specifične ciljeve za skladištenje energije u baterijama ili, na primjer, za skladištenje na nivou domaćinstava. Ipak, većina ostalih članica Evropske unije nije postavila konkretnije ciljeve i planove koji bi omogućili da se obnovljiva energija koristi 24/7.
Takođe, samo su Francuska i Malta postavile plan investicija za svoju distributivnu elektroenergetsku mrežu.
Prema podacima Solar Power Europe, trenutne ambicije Evropske unije kada je riječ o instalisanim kapacitetima solarnih elektrana do 2030. godine, razlikuju se u odnosu na ciljeve postavljene u okviru EU Solarne strategije (eng EU Solar Strategy) i potencijala industrije, odnosno i dalje nisu u skladu sa njima.
Države članice imaju rok do 30. juna da ažuriraju svoje planove, prije nego što budu konačno prihvaćeni.
Katarina Vuinac
