Hidrotretirano biljno ulje (HVO), često reklamirano kao ekološki prihvatljiv ili obnovljivi dizel, našlo se u centru pažnje na evropskom tržištu. Hidrotretirano biljno ulje (HVO) je gorivo slično dizelu koje se može proizvoditi bez fosilnih izvora obradom obnovljivih lipida sa otpadom, zbog čega može predstavljati određenu alternativu običnim fosilnim gorivima.
Međutim, organizacija Transport & Environment (T&E) nedavno je objavila istraživanje koje pokazuje da se u ovim gorivima najvjerovatnije kriju značajne količine konvencionalnog palminog ulja. Umjesto POME (Palm Oil Mill Effluent) – vodenastog otpada koji nastaje tokom proizvodnje palminog ulja, nusproduktu koji se zvanično ubraja u otpadne sirovine, izgleda da je korišteno palmino ulje. Količine nusprodukta koji bi trebalo koristiti POME –Palm Oil Mill Effluent koje kruže tržištem, drastično su veće od onoga što bi bilo moguće proizvesti.
POME se dobija tokom procesa proizvodnje palminog ulja i sastoji se od vodene, muljevite mase bogate organskim materijama. Kao otpad, ona bi teoretski trebalo da bude pogodnija varijanta za ekosistem jer upotreba ne zahtjeva dodatnu eksploataciju poljoprivrednog zemljišta. Međutim, upravo najnoviji podaci koje je objavila organizacija Transport & Environment (T&E) govore da je tokom 2023. godine u Evropi potrošeno oko 2 miliona tona POME-a, iako se smatra da ukupan svjetski maksimum proizvodnje ne prelazi milion tona. Mnogi eksperti vjeruju da bi ovako velika razlika mogla da bude posljedica „maskiranja“ standardnog palminog ulja u POME, kako bi ono i dalje nalazilo put do evropskih rafinerija.
Pročitajte još:
- Kako su poskupljenja fosilnih goriva ubrzala razvoj vjetra u Njemačkoj, Poljskoj i Baltiku
- Pod pritiskom automobilske industrije – EU revidira ciljeve elektrifikacije za tekuću godinu
- City Nature Challenge 2025. – bioraznovrsnost našeg svijeta
Paralelno sa tim, veliki pad upotrebe palminog ulja (oko 80 odsto od 2019. do 2023.) podstakao je intenzivniji uvoz različitih vrsta otpada, među kojima se POME izdvaja kao atraktivan izbor.
Tvrdnje da se HVO, kao gorivo koje donosi potencijalno 95 odsto smanjenja emisija, koje se u praksi oslanja na neprovjerene izvore, moglo bi da obesmisli napore da se smanje emisije štetnih gasova i zaštite tropske šume, pogotovo u jugoistočnoj Aziji gdje se najveći dio svjetskog palminog ulja i proizvodi.
Zemlje poput Španije, Italije, Ujedinjenog Kraljevstva i Njemačke prednjače u uvozu POME-a. Španija je, na primjer, u 2023. bilježila udio od trećine svog biogoriva iz ove sirovine, dok je Italija preko POME-a zadovoljila 20 odsto potražnje za biogorivima. Njemačka je u periodu od 2021. do 2022. godine učetvorostručila količinu ovog proizvoda, a zatim održala visok nivo potrošnje i naredne godine.
Posebno uznemirujuće vjesti dolaze iz Indonezije, najvećeg svjetskog proizvođača palminog ulja. Njihovi podaci pokazuju da je izvoz POME-a u 2023. i 2024. godini daleko premašio zvanične procjene indonežanske vlade o ukupnom proizvodnom kapacitetu. To ponovo ukazuje da su deklarisane količine otpada daleko nerealnije nego što bi trebalo – i pojačava sumnju da se, pod etiketom „otpadna sirovina“, zapravo izvozi uobičajeno palmino ulje.
Organizacija T&E traži strožu kontrolu porijekla sirovina, kao i ukidanje podsticaja koji dovode do toga da se „lažni otpadi“ ili pogrešno klasifikovana biogoriva proglašavaju održivim. Bez takvih mjera, postoji realna opasnost da se palmino ulje nastavi uvoziti u Evropu – samo što će se, umjesto pod starim imenom, pojavljivati kao „zeleno“ gorivo vrhunskih ekoloških performansi, dok se šume širom svijeta krče paralelno sa tim.
Energetski portal
